Jak nie przytyć w Święta?

Zbliża się magiczny czas Świąt  Bożego Narodzenia. Czas pełen ciepła, miłości i …jedzenia. Nie bez powodu od początku grudnia dostajemy pytania o rady na  Święta. Jak świętować będąc na diecie? Oto 5 rad 🙂

1. Nie próbuj odchudzać się w Święta! Czas Świąt nie jest dobrym momentem na liczenie kalorii. To czas na rodzinne spotkania i odpoczynek. Jeżeli założysz sobie, że w Święta nie zjesz nawet jednego kawałka ciasta i nie spojrzysz na tradycyjne (z reguły ciężkie dania), istnieje duże prawdopodobieństwo, że drugiego dnia Świąt “rzucisz” się na jedzenie. To, że zamiast cieszyć się spotkaniami z bliskimi, będziesz wciąż myśleć o jedzeniu jest prawie pewne.
2. Próbuj. Tradycyjne dania bożonarodzeniowe są z reguły ciężkostrawne, często podsmażane, dość tłuste i słodkie. Dlatego właśnie próbuj tych dań, w końcu są tylko raz w roku, ale nie staraj się nimi najadać.
3. Wybieraj. Z reguły nasze stoły świąteczne są mocno urozmaicone. Często pośród smażonych pierogów, ryb w śmietanie i majonezowych sałatek, znajdzie się też pieczony schab, ryba w galarecie i surówka z oliwą.
4. Rób przerwy. Rada banalna, ale jakże cenna. Nawet jeżeli Twoje świąteczne posiłki wyglądają zupełnie inaczej niż te codzienne, nie zakładaj, że nie zrobi już żadnej różnicy czy będziesz jadł je co godzinę czy w normalnych odstępach czasowych. Starajmy się, aby święta nie były jednym wielkim posiłkiem trwającym od rana do późnych godzin wieczornych. Róbmy 3-4 godzinne przerwy pomiędzy kolejnymi przysmakami.
5. Masz czas. Nie musimy spróbować każdej potrawy i każdego deseru podczas jednego posiłku. Jutro przecież też jest dzień. Rozkładając sobie przyjemność ze świątecznych przysmaków w czasie, mamy mniejsze ryzyko pochłonięcia ogromnej ilości kcal, niestrawności i złego samopoczucia. W przerwach pomiędzy posiłkami warto oczywiście wyjść na spacer, to pomoże w pracy naszego przewodu pokarmowego.

I najważniejsza zasada – Ciesz się. Święta to czas radości. Nie dręcz się myślami, że przez nie zaprzepaścisz skutki diety. Skup się na spędzeniu czasu z najbliższymi, nie na jedzeniu. Wesołych Świąt!

Autor: Kamila Kulesza, dietetyk 

Piernikowy chlebek bananowy bez cukru

Przyprawy korzenne, takie jak cynamon, kardamon, gałka muszkatołowa czy goździki nieodłączenie kojarzą się ze świętami Bożego Narodzenia. Wykorzystaj je do przygotowania świątecznego chlebka bananowego bez cukru. W powodzeniem może on zastąpić tradycyjne ciasta na świątecznym stole.

Piernikowy chlebek bananowy:

• 2 jajka
• Mąka pszenna pełnoziarnista – szklanka
• Orzechy włoskie – garść
• 3 duże banany
• Olej rzepakowy – 2 łyżki
• Płatki owsiane – 100 g
• Cynamon – łyżka
• Kardamon mielony – pół łyżeczki
• Goździki mielone, gałka muszkatołowa, imbir mielony – po 1/3 łyżeczki
• Proszek do pieczenia – łyżeczka
• Soda oczyszczona – łyżeczka

W misie miksera zmiksować banany na gładką masę, a następnie dodaj jaja i olej. Do osobnej miski przesypać wszystkie suche składniki: płatki owsiane, mąkę, proszek do pieczenia, sodę oraz cynamon, przyprawy, posiekane orzechy. Całość dokładnie wymieszać, a następnie przesyp do bananów i wymieszaj. Nagrzej piekarnik do 180°C. Keksówkę (małą, o długości 24 cm) wyłóż papierem do pieczenia, a do środka przelej masę. Ciasto piecz przez około 40 minut. Pozostaw do ostudzenia.

Kakaowe ciasto z kaszy jaglanej

Jeżeli jesteście fanami “czegoś do kawy” ale jednocześnie chcecie dbać o swoją sylwetkę i zdrowie, dobrze jest trochę się oszukiwać. Przed Wami propozycja takiego “oszukanego” ciasta. W zasadzie można nazwać je jaglanką z piekarnika 🙂

Składniki:

• 200 g suchej kaszy jaglanej
• 2 bardzo dojrzałe banany
• 2-3 łyżki ksylitolu (wg. uznania)
• 2 jaja
• 3 łyżki kakao
• 1 łyżeczka proszku do pieczenia
• 1 łyżeczka sody oczyszczonej
• 1/2 puszki mleczka kokosowego
• 2 łyżki otrębów owsianych lub mieszanki otrębów

Kaszę prażymy na suchej patelni i przelewamy ciepłą wodą. Zalewamy wrzątkiem i gotujemy do miękkości (ok 15 min). Kiedy kasza trochę przestygnie, dodajemy do niej rozgniecione banany i resztę składników. Bardzo dokładnie mieszamy. Jeżeli nie chcecie mieć w cieście grudek i widocznej kaszy jaglanej możecie masę dokładnie zmiksować za pomocą blendera (nam to nie przeszkadzało :). Masę przelewamy do keksówki wyłożonej papierem do pieczenia i pieczemy w 180 st C około godziny. Dokładnie studzimy.

Co polecamy zamiast cukru?

Większość z nas wie już, że cukier szkodzi zdrowiu i sprzyja powstawaniu wielu chorób, takich jak otyłość, cukrzyca typu 2 czy choroby układu krążenia. Cukier warto więc z diety wyeliminować lub przynajmniej mocno go ograniczyć. Nie musi to jednak oznaczać rezygnacji ze zdrowych deserów. Wystarczy cukier zastąpić zdrowszymi zamienniami. Poznaj polecane przez nas alternatywy dla cukru. Pamiętaj jednak, że zdrowe zamienniki cukru również należy stosować z umiarem.

Suszone owoce i banany

Banany oraz suszone owoce, takie jak: daktyle, morele, śliwki, rodzynki czy figi, świetnie sprawdzają się jako słodzidło do wypieku ciast, ciasteczek, muffinek i produkcji deserów. Oprócz właściwości słodzących, dostarczają one także witamin, minerałów oraz błonnika pokarmowego.

Ksylitol (cukier brzozowy)

Ksylitol zawiera około 40% mniej kalorii niż cukier. Wyglądem bardzo go przypomina, a jedna łyżeczka cukru odpowiada jednej łyżeczce ksylitolu.  Cukier brzozowy jest tak samo słodki jak cukier. Jednocześnie od cukru odróżnia go niski indeks glikemiczny, co oznacza, że ksylitol nie powoduje gwałtownego wzrostu poziomu cukru we krwi. Nie powoduje on również próchnicy zębów. Ksylitol można stosować do pieczenia i gotowania.

Należy jednak pamiętać, że ksylitol trzeba wprowadzać do jadłospisu powoli i stopniowo, ponieważ początkowo może wywołać efekt przeczyszczający.

Kto nie powinien stosować ksylitolu?

• Osoby z zespołem jelita drażliwego, który przebiega z biegunkami
• Osoby z zapalnymi chorobami jelit – wrzodziejącym zapalaniem jelita grubego i chorobą Crohna (szczególnie w okresie zaostrzenia)
• Z dużą ostrożnością należy podawać ksylitol dzieciom poniżej 3. roku życia

Erytrytol

Erytrytol należy do tej samej grupy, co ksylitol, jest jednak od niego mniej słodki. Posiada niski indeks glikemiczny oraz może być stosowany do pieczenia i gotowania. Erytrytol nie jest trawiony w przewodzie pokarmowym człowieka, dlatego dostarcza 0 kcal.

Kto nie powinien stosować erytrytolu?

• Osoby z zespołem jelita drażliwego, który przebiega z biegunkami
• Osoby z zapalnymi chorobami jelit – wrzodziejącym zapalaniem jelita grubego i chorobą Crohna (szczególnie w okresie zaostrzenia)
• Z dużą ostrożnością należy podawać erytrytol dzieciom poniżej 3. roku życia

Stewia

Stewia to roślina o słodkich liściach rosnąca w Ameryce Południowej. Stewia jest około 250-450 razy słodsza od cukru i jednocześnie nie dostarcza kalorii. Można ją kupić w postaci proszku, tabletek, płynu, a także suszonych liści. Proszek, tabletki oraz płyn świetnie sprawdzą się podczas wypieku ciast, ciasteczek i wyrobu innych deserów, zaś suszone liście stewii można parzyć razem z liśćmi herbaty. W słodzikach stewia występuje najczęściej w połączeniu z erytrytolem lub maltodekstryną. Można ją stosować zarówno do gotowania, jak i pieczenia.

Stewia może być stosowana przez osoby chore na cukrzycę (wyjątek stanowią słodziki z dodatkiem maltodekstryny, które nie powinny być stosowane przez diabetyków).

Kokosowa kasza jaglana z kurczakiem, jarmużem i batatem

Kiedy do naszej kuchni wkrada się nuda, trzeba szybko coś zmienić. Nowa forma posiłku, np. kasza w zupełnie innym, nieco orientalnym wydaniu, może zdziałać cuda i sprawić, że nasze zdrowe żywienie będzie cały czas atrakcyjne.

Składniki:

• 100 g suchej kaszy jaglanej lub miksu kaszy z suszonymi warzywami
• 2 ząbki czosnku
• mały kawałek korzenia imbiru (wg. uznania)
• 1 mała pierś z kurczaka
• 2 garście jarmużu
• 1 mały batat
• 4 suszone pomidory z oleju
• 2 łyżki oleju (może być z suszonych pomidorów)
• 1/2 puszki mleczka kokosowego
• przyprawy (sól, pieprz, papryka ostra i słodka, pasta paprykowa)

Kurczaka oczyszczamy, kroimy w kostkę i marynujemy z jedną łyżką oleju rzepakowego i ulubionymi przyprawami (najlepiej zostawić w lodówce na kilka godzin). Kaszę gotujemy wg. instrukcji na opakowaniu (pamiętajcie, że kasza jaglana traci posmak goryczy kiedy przed gotowaniem uprażymy ją na suchej, rozgrzanej patelni, przepłuczemy ciepłą wodą). Kurczaka smażymy na rozgrzanej patelni i przekładamy do garnka. Na patelnię wlewamy łyżkę oleju, rozgrzewamy i smażymy posiekany czosnek z imbirem. Dodajemy posiekane pomidory suszone i umyty szpinak, podlewamy delikatnie wodą i dusimy aż jarmuż zmięknie. Wszystko przekładamy do garnka z kurczakiem. Dodajemy do niego pokrojonego i pokrojonego w kostkę batata i mleczko kokosowe. W razie potrzeby dodajemy trochę wody i wszystko dusimy. Doprawiamy do smaku. Na koniec dodajemy ugotowaną kaszę i wszystko dokładnie mieszamy.

Gruszki zapiekane z serem ricotta i miodem

Przepyszne i rozpływające się w ustach gruszki! Połączenie z cynamonem, aksamitnym serkiem ricotta, miodem i chrupiącymi orzeszkami sprawia, że absolutnie nikt się im nie oprze!

Składniki:

• 2 duże, dojrzałe gruszki
• serek ricotta – 8 łyżek
• miód – 3/4 łyżki
• kilka orzechów włoskich
• 2 szczypty cynamonu
• kilka kropel oleju rzepakowego

Gruszki przekroić na połówki, za pomocą łyżeczki delikatnie usunąć gniazda nasienne. Gruszki posmarować olejem, oprószyć cynamonem i zapiec w piekarniku nagrzanym do 180 stopni (około 15 minut w przypadku dojrzałych i miękkich gruszek, około 20-25 minut w przypadku gruszek twardych). Wyjąć z piekarnika, miejsce po gniazdach nasiennych wypełnić serkiem ricotta, polać miodem, posypać posiekanymi orzechami włoskimi.

Cukrzyca – najważniejsze informacje

Cukrzyca to grupa chorób metabolicznych, która na skutek defektu wydzielania i/lub działania insuliny, charakteryzuje się podwyższonym poziomem glukozy we krwi, czyli hiperglikemią. Przewlekła hiperglikemia wiążę się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów, zwłaszcza oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych.

Wyróżnia się kilka typów cukrzycy. Do najczęściej występujących zaliczamy:

• Cukrzycę typu 1 (wrodzona)

Czynniki ryzyka to cukrzyca w rodzinie, czynniki genetyczne, infekcje i inne czynniki środowiskowe. Rozpoznawana jest głównie w wieku dziecięcym. Choroba rozpoczyna się gwałtownie, a nieleczona prowadzi do śmierci. Podstawową formą leczenia jest insulinoterapia.

• Cukrzyca typu 2 (nabyta)

Czynniki ryzyka to nadwaga i otyłość, brak aktywności fizycznej, nieprawidłowa dieta, predyspozycje  genetyczne, cukrzyca ciążowa, starszy wiek. Choroba rozwija się latami, często nie dając wyraźnych objawów. Powinna być leczona zmianą diety i zwiększeniem aktywności fizycznej. Wraz z postępem choroby wymaga leczenia lekami obniżającymi poziom glukozy we krwi lub insuliną.

W Polsce na cukrzycę choruje ponad 3 mln osób dorosłych. 25-30% osób z cukrzycą nie wie, że choruje.

Do objawów hiperglikemii, czyli zbyt wysokiego poziomu cukru we krwi, należą:

• Wzmożone oddawanie moczu
• Senność
• Pragnienie
• Apatia
• Nudności

Do objawów hipoglikemii, czyli zbyt niskiego poziomu cukru we krwi, należą:

• Drżenie rąk
• Ból i zawroty głowy
• Głód
• Senność
• Silne pocenie się

Zasady rozpoznawania zaburzeń gospodarki węglowodanowej:

Glikemia przygodna (w dowolnym momencie dnia)

• ≥ 200 mg/dl – cukrzyca (gdy występują objawy hiperglikemii, takie jak: wzmożone pragnienie, wielomocz, osłabienie)

Glikemia na czczo

• 70–99 mg/dl  – prawidłowa glikemia na czczo
• 100–125 mg/dl – nieprawidłowa glikemia na czczo
• ≥ 126 mg/dl – cukrzyca

Glikemia w 120. min doustnego testu tolerancji glukozy (OGTT)

• 140 mg/dl – prawidłowa tolerancja glukozy
• 140–199 mg/dl – nieprawidłowa tolerancja glukozy
• ≥ 200 mg/dl – cukrzyca

Na podstawie:

Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2018.

Raport Instytutu Ochrony Zdrowia 2018. CUKRZYCA Gdzie jesteśmy? Dokąd zmierzamy?

Autor: Kamila Kulesza, dietetyk

Deser mleczny z chia

Nasiona chia czyli nasiona szałwii hiszpańskiej są źródłem m.in. kwasów omega-3, wapnia i żelaza. Poza tym świetnie sprawdzają się w kuchni, zwłaszcza jako element deserów. Dość popularne jest koko chia, czyli deser na badzie chia i mleka kokosowego, ale nie wszyscy widzą, że można przygotować świetną przekąskę z udziałem szałwii hiszpańskiej na bazie mleka krowiego.

Składniki

• 220 ml mleka 1,5 % tłuszczu
• 5 łyżek nasion chia
• garść malin (mogą być mrożone)
• opcjonalnie można dodać łyżeczkę miodu

Mleko podgrzewamy, ale nie zagotowujemy. Do ciepłego mleka dodajemy nasiona chia i energicznie mieszamy ok 5 min. Odstawiamy do wystygnięcia mieszając co jakiś czas (mniej więcej co 10 min). Kiedy deser już wystygnie przekładamy go do ulubionych naczyń deserowych i wstawiamy na kilka godizn do lodówki, najlepiej na całą noc. Przed podaniem posypujemy rozmrożonymi malinami lub innymi owocami i opcjonalnie polewamy miodem.

Dlaczego nie mogę przestać jeść słodyczy? Poznaj 3 powody

Każdy z nas zna kogoś, kto nie może przestać jeść słodyczy. Może tą osobą jesteś właśnie Ty. Uzależnienie od jedzenia słodyczy to problem, który często spotykamy w naszym gabinecie. Przyczyn może być kilka, często nakładają się one na siebie.

1. Cukier = przyjemność – spożywanie słodyczy, a więc i cukru, stymuluje obszary mózgu człowieka odpowiedzialne za odczuwanie przyjemności. Po zjedzeniu batonika czy cukierka w naszym mózgu produkowana jest więc dopamina – neuroprzekaźnik odpowiedzialny za te odczucia. Nic dziwnego, że chcemy więcej. Kto nie chciałby bowiem odczuwać więcej przyjemności? Niestety sięgając po kolejne cukierki, problem tylko się pogłębia, rozpoczynając błędne koło jedzenia słodyczy. Czy wiesz jednak, że produkcję dopaminy w mózgu powoduje również aktywność fizyczna?
2. Słodycze zaspokajają potrzeby emocjonalne – sięgasz po słodycze w momentach stresu, obniżonego nastroju, gdy czujesz się samotny/a albo nudzi ci się? Możliwe, że przez lata wyrobiłaś/eś w sobie nawyk zaspokajania swoich emocjonalnych potrzeb poprzez jedzenie słodyczy. Przyjrzyj się temu, w jakich momentach sięgasz po słodycze. Jeśli odkryjesz, że poprzez ich jedzenie poprawiasz sobie nastrój lub radzisz z trudnymi emocjami, zastanów się, jak możesz to zmienić. W jaki inny, zdrowy sposób możesz sobie z tymi emocjami poradzić?
3. Rozchwiana równowaga glukozowo-insulinowa – zjedzona porcja słodyczy powoduje nagły i duży wzrost poziomu cukru we krwi → następuje wyrzut dużej ilości insuliny, która ma obniżyć poziom cukru we krwi → cukier we krwi gwałtownie spada → pojawia się chęć na słodycze, aby podnieść poziom cukru → proces się powtarza, powstaje błędne koło. Wieloletnie narażanie organizmu na taką huśtawkę powoduje zaburzenia metaboliczne, permanentny stan podniesionego stężenia insuliny we krwi oraz w konsekwencji rozwój insulinooporności, stanu przedcukrzycowego oraz cukrzycy typu 2.

Jak sobie poradzić z uzależnieniem od słodyczy? Przede wszystkim – najpierw zbadać, co jest jego przyczyną. Nie zawsze jest to spowodowane „brakiem silnej woli”. Czasem zaburzenia glukozowo-insulinowe są tak zaawansowane, że bez pomocy doświadczonego w ich leczeniu dietetyka, może być trudno wyjść z błędnego koła.

Autor: mgr Marta Szałwińska, dietetyk, psychodietetyk

Chlebek bananowy

Jak wykorzystać banany w kuchni? Można upiec na ich bazie chlebek. Dodając płatki owsiane i pełnoziarnistą mąkę orkiszową stworzymy świetną, bogatą w błonnik pokarmowy propozycję na drugie śniadanie.

Składniki:

• 3 dojrzałe banany
• 1 szklanka płatków owsianych
• 1 szklanka mąki orkiszowej pełnoziarnistej
• 2 jajka
• po 1 łyżeczce proszku do pieczenia, sody oczyszczonej, cynamonu
• ok 30 g orzechów włoskich
• 2 łyżki oleju rzepakowego

W blenderze  miksujemy płatki owsiane na mąką (można zostawić większe kawałki, nie musi być bardo drobna), przesypujemy je do miski, dodajemy mąkę orkiszową i pozostałe suche składniki. Banany bardzo dokładnie rozgniatamy widelcem lub rozdrabniamy za pomocą blendera. Dodajemy do suchych składników razem z jajkami i olejem. Wszystko dokładnie mieszamy łyżką z posiekanymi orzechami. Keksówkę wykładamy papierem do pieczenia i wylewamy nasze ciasto (będzie gęste). Pieczemy w 180 st C ok 30-40 min (do suchego patyczka).