Dieta wegetariańska u dziecka to w naszym kraju temat bardzo kontrowersyjny. Jako dietetycy bardzo często spotykamy się z przekonaniem, że dziecko musi jeść mięso. W przeciwnym razie nie urośnie, nie będzie się prawidłowo rozwijać lub nabawi się niedoborów i anemii. Czy jednak jest to zawsze prawda? Czy dzieci mogą nie jeść mięsa?

Jakie są polskie i światowe zalecenia odnośnie diety wegetariańskiej u dzieci?

Światowe towarzystwa zajmujące się żywieniem dzieci (American Dietetic Associations, AAP, Canadian Pediatrics Association, British Dietetic Association) zgodnie stwierdzają, że diety wegetariańskie (w tym dieta wegańska, czyli wykluczająca wszelkie produkty odzwierzęce), jeżeli jest prawidłowo zbilansowana, spełnia wymagania żywieniowe niemowląt, dzieci, młodzieży, osób dorosłych, kobiet w ciąży oraz karmiących.

Polskie stanowisko w tej sprawie jest odrobinę bardziej konserwatywne. Minister Zdrowia dopuszcza bowiem stosowanie dobrze zbilansowanych diet wegetariańskich (np. laktoowowegetariańskiej, czyli eliminującej mięso i ryby) u dzieci. Podkreśla jednocześnie, że każde dziecko, niezależnie od sposobu żywienia, powinno być objęte opieką lekarską.

Czym grozi źle zaplanowana dieta wegetariańska u dziecka?

Wiemy już, że dobrze zbilansowana dieta bezmięsna może być bezpiecznie stosowana u dzieci w każdym wieku. Słowem klucz jest jednak „dobrze zbilansowana”. Eliminowanie z diety dziecka mięsa bez wiedzy, czym i w jaki sposób je zastąpić może mieć swoje negatywne konsekwencje, takie jak: niedobór żelaza, cynku, witaminy B12, kwasów z rodziny omega-3.

Czy moje dziecko zjada odpowiednią ilość żelaza?

Jednym z najczęściej pojawiających się wątpliwości odnośnie stosowanie diety bezmięsnej u dziecka są ewentualne niedoboru żelaza, czego efektem może być pojawienie się anemii. Badania dowodzą jednak, że do niedoborów żelaza u wegetarian dochodzi jedynie w przypadku niewłaściwie prowadzonej diety. Nie stwierdzono także, żeby wegetarianie cierpieli na anemię z niedoboru żelaza częściej niż osoby regularnie spożywające mięso. Brytyjskie Towarzystwo Medyczne oraz Amerykańskie Stowarzyszenie Dietetyków zgodnie stwierdzają, że wegetarianie nie są bardziej narażeni na niedobór żelaza niż osoby regularnie spożywające mięso.

Należy jednak ponownie podkreślić, że jedynie dobrze zbilansowana dieta bezmięsna nie grozi niedoborami żelaza. Żelazo pochodzące z produktów roślinnych jest bowiem słabiej przyswajalne niż to pochodzące z mięsa. Istnieje jednak kilka sposobów na zwiększenia jego wchłaniania (np. poprzez łączenie z produktami bogatymi w witaminę C, unikanie połączeń z produktami bogatymi w fityniany i kwas szczawiowy). Umiejętne łączenie produktów oraz włączanie do jadłospisu dziecka dobrych roślinnych źródeł żelaza sprawia, że nie trzeba martwić się jego ewentualnymi niedoborami.

Moje dziecko nie je mięsa – co zrobić?

Jeśli Twoje dziecko z jakiegoś powodu nie je mięsa, pierwszą rzeczą jaką powinieneś zrobić to udać się do lekarza pediatry lub lekarza rodzinnego w celu wykonania podstawowych badań z krwi – minimum morfologii, ferrytyny, poziomu żelaza, witaminy B12. Takie badania należy wykonywać u dziecka na diecie wegetariańskiej regularnie. Powinno ono również pozostawać pod stałą obserwacją lekarza.

Drugą bardzo ważna kwestią jest wizyta u doświadczonego dietetyka, który nauczy Cię jak bilansować posiłki Twojego dziecka, aby niczego w nich nie brakowało.

Autor: mgr Marta Szałwińska, dietetyk, psychodietetyk

Piśmiennictwo:

1. Meredith Renda, Philip Fischer: Diety wegetariańskie dzieci i młodzieży; Pediatria po Dyplomie Vol. 14 Nr 2, Kwiecień 2010
2. Craig W.J., Mangels A.R.: Position of the American Dietetic Association: vegetarian diets. J Am Diet Assoc.; 2009. Jul;109(7):1266-82
3. Stanowisko Ministra Zdrowia w sprawie bezpieczeństwa stosowania diet wegetariańskich, Warszawa 12.03.2013r. dostęp: https://www.ore.edu.pl/wp-content/plugins/download-attachments/includes/download.php?id=7026
4. American Dietetic Association; Dieticians of Canada. 2003. Position of the American Dietetic Association and Dieticians of Canada: Vegetarian diets. Journal of the American Dietetic Association. 103 (6) 748-65.
5. Leitzmann C., 2005. Vegetarian diets: what are the advantages? Forum on Nutrition. (57) 147-156).